Streszczenie

W pracy scharakteryzowano grupę białek – defensyn charakterystycznych dla ssaków, stanowiących bardzo istotny element odporności, w tym odporności wrodzonej – naturalnej. Opisano w niej 12 α-defensyn (HNP1-4, HD5-6, NP1 i 5, kryptydyna 3 i 4, RMAD3-4), 25 β-defensyn (HBD1-4, SBD1-2, TAP, LAP, EBD, BNBD1-13, PBD1-2, mBD-1) oraz 5 θ-defensyn (retrocyklina 1,2, RTD1-3). Podano również ich rolę biologiczną, która – jak wykazano – nie tylko ogranicza się do działania przeciwbakteryjnego, ale także przeciwwirusowego, a w mniejszym stopniu, oddziaływania przeciwgrzybiczego i przeciwpasożytniczego.

Słowa kluczowe:defensyny • odporność wrodzona (naturalna)

Summary

In this paper a group of proteins, defensins, is characterized as they seem to be a very important element of immunity, especially innate immunity. Twelve α-defensins (HNP1-4, HD5-6, NP1 and 5, criptidin 3 and 4, RMAD3-4), 25 β-defensins (HBD1-4, SBD1-2, TAP, LAP, EBD, BNBD1-13, PBD1-2, mBD-1), and 5 θ-defensins (retrocyklin 1,2, RTD1-3) are described. They display biological roles which are not only antibacterial, but also antiviral, antiparasitic, and antifungal.

Key words:defensins • innate immunity

WPROWADZENIE

Odporność ustroju to szczególny nadzór przeciw naruszeniu integralności antygenowej organizmu, którą tworzą mechanizmy nieswoiste i swoiste, zarówno komórkowe, jak i humoralne. Obecnie odporność wrodzoną (naturalną) tworzy wiele elementów, w tym defensyny, którymi zajmowano się już bardzo dawno i do ich obecnego poznania doprowadziło wiele odkryć (tab. 1). Defensyny – zwane dawniej lizosomalnymi białkami kationowymi, to jeden z najstarszych filogenetycznie mechanizmów obronnych organizmów wielokomórkowych, a które stanowią ważny element odporności nieswoistej humoralnej, obecnie wrodzonej. Nazwę defensyny po raz pierwszy wprowadzono po ich zsekwencjonowaniu u ludzi i królików w 1985 r., choć już w 1956 r. proteiny z tej grupy były opisane pod nazwą leukiny i fagocytyny, a które w latach 1966–1971 określono jako kationowe białka antyzarazkowe – CAP (cationic antimicrobial proteins) (tab. 1). Należą one do grupy białek AMP (antimicrobial peptides), które m.in. wypełniają w komórce PMN u człowieka 5–30% zawartości ziarnistości peroksydazododatnich (pierwszorzędowych, pierwotnych, azurofilnych) [5,8,33]. Składają się one z 20–40 aminokwasów o ciężarze molekularnym 3–4 kDa i zawierają w swojej budowie sześć cystein połączonych mostkami siarczkowymi [14,20,25,31,32]. Synteza tych białek odbywa się w wielu komórkach (tab. 2), z tym że w komórkach PMN ich wytwarzanie następuje podczas fazy promielocytowej i mielocytowej w postaci prodefensyn, które dzięki działaniu swoistych proteaz w promielocytach, ulegają rozpadowi i w ten sposób stanowią zawartość ziarnistości azurofilnych komórek PMN [8,22].

Tabela 1. Odkrycia, które doprowadziły do scharakteryzowania defensyn [14,18]

Tabela 2. Występowanie i pochodzenie α- i β-defensyn u człowieka [12,15]

PODZIAŁ I WYSTĘPOWANIE DEFENSYN

Obecnie w obrębie tych substancji opisano 12 α-defensyn (HNP1-4, HD5-6, NP1 i 5, kryptydyna 3 i 4, RMAD3-4), 25 β-defensyn (HBD1-4, SBD1-2, TAP, LAP, EBD, BNBD1-13, PBD1-2, mBD-1) oraz 5 θ-defensyn (retro cyklina 1,2, RTD1-3) [5,10,15,18].

Alfa-defensyny u ludzi są reprezentowane przez: HNP1-4 (human neutrophil peptide), występujące w łożysku, błonie śluzowej jelit, szyjce macicy oraz ziarnistościach pierwszorzędowych komórek PMN i innych komórkach układu odpornościowego (UO), białka HD5 (human defensin) i HD6 zarejestrowane w gruczołach ślinowych, nabłonku przewodu pokarmowego, moczowego, śluzówce oka, mleku i narządzie rozrodczym żeńskim (tylko HD5), a także NP5 (neutrophil peptide) występujący tylko w komórkach Panetha (tab. 2). Natomiast u świnki morskiej, szczura, myszy i królika reprezentowane są przez NP1 i 5 oraz kryptydynę 3 i 4, które uwidoczniają się głównie w komórkach Panetha [18]. U małp α-defensyny reprezentowane są przez RMAD3 i 4 (rhesus macaque myeloid α-defensin) [5,10,14,15,18] i głównie występują w komórkach fagocytujących oraz komórkach jelit [31].

Beta-defensyny u ludzi to białka HBD1-4 (human β-defensin) występujące głównie HBD1-3, w błonach śluzowych jamy ustnej i nosowej, w osoczu, gruczołach ślinowych, przewodzie pokarmowym, gruczole mlekowym, drogach moczowych i moczu, w skórze, oczach, w migdałkach, a także w jądrach (tylko HBD4) (tab. 2). Defensyny HBD1-4, występują także w komórkach nabłonkowych, a tylko HBD1-3 w monocytach i makrofagach (MN), komórkach dendrytycznych (DC) i keratynocytach (tab. 2). Wykazano [1], że defensyna HBD4 jest zbudowana przez 72 aminokwasowy prepropeptyd i jest identyczna z HBD1-3 tylko w 20–25%. Udowodniono, że największą koncentrację HBD1 stwierdza się w moczu u kobiet w ciąży, mniejszą ilość u kobiet bez ciąży, zaś najmniejszą koncentrację u mężczyzn [32]. Wykazano, że HBD1 występuje zarówno w nabłonku gruczołu mlekowego u kobiet karmiących, jak i niekarmiących, a jego stężenie w mleku u kobiet wynosi 1–10 µg/mL [13,31]. Dowiedziono również, że wśród β-defensyn, zwłaszcza HBD2 u ludzi, działa hamująco na bakterie Gram-dodatnie i Gram-ujemne, Candida albicans, a także wpływa na wytwarzanie TNF-α [31]. Wykazano [29], że β-defensyny u człowieka są kodowane przez cztery geny i związany z nimi pseudogen, mający nietypowy wzór rozwoju w procesie ewolucji [29]. U owiec i kóz β-defensyny są reprezentowane przez SBD1 i 2, których geny kodujące charakteryzują się monofiletycznością, co najprawdopodobniej jest rezultatem kilkukrotnej ich duplikacji w czasie ewolucji [5,15,20]. U owiec białko SBD1 stwierdzono na błonie śluzowej nosa, w osoczu, gruczołach ślinowych, żołądku, jelitach, gruczole mlekowym, drogach moczowych i nerkach oraz skórze i oczach, zaś SBD2 zarejestrowano tylko w jelitach, płucach i układzie rozrodczym [7]. U bydła β-defensyny reprezentowane są przez białka TAP (tracheal antimicrobial peptide), LAP (lingual antimicrobial peptide), EBD (enteric β-defensin) oraz BNBD1-13 (bovine neutrophil β-defensin), o których niewiele wiadomo [6,14,25,26]. Podano jedynie, że białko TAP u bydła ma pewne cechy wspólne z α-defensynami, z wyjątkiem typowego dla β-defensyn uformowania motywu cysteinowego i dużego intronu kodującego gen tego białka, co pozwala na dokonanie podziału tych protein na dwie klasy. Pierwszą, dla której prototypem jest białko TAP i drugą, której typowym przedstawicielem jest u ludzi np. β-defensyna HBD1 [6,14]. Wykazano ponadto, że β-defensyna LAP u bydła występuje w komórkach nabłonkowych języka i przełyku, zaś defensyna EBD w jelicie cienkim i grubym [6,25]. Udowodniono także, że β-defensyny BNBD-4 i BNBD-5 (bovine neutrophil β-defensin) występują głównie na komórkach nabłonkowych oraz w zwiększonej ilości na komórkach pochodzenia mieloidalnego, które nazwano BAM (bovine alveolar macrophages) [26]. U świń w obrębie β-defensyn opisano PBD1-2 (porcine β-defensin) [33], zaś u myszy defensynę mBD-1 (mice β-defensin), która występuje głównie w nerkach [36].

Theta-defensyny (θ-defensyny) powstają w wyniku cyklizacji dwóch α-defensyn w procesie potranslacyjnym i zalicza się do nich u ssaków retrocyklinę 1 i 2 oraz charakterystyczne tylko dla małp białka RTD1-3 (rhesus θ-defensin), których rola nie jest do końca poznana [15,20], choć wiadomo, że cykliczna struktura tych białek determinuje ich skuteczność wobec drobnoustrojów i odporność na hamujące działanie soli fizjologicznej [1].

ROLA BIOLOGICZNA DEFENSYN

Defensyny to bardzo aktywne białkowe substancje antyzarazkowe [5,10]. Wykazano, że ich działanie antymikrobowe ujawnia się po około 3–4 godzinach, a mechanizm działania jest wielostopniowy i polega na związaniu się defensyn z błoną atakowanej komórki, a następnie z jej internalizacją i endocytozą oraz uruchomieniem procesów metabolicznych prowadzących do apoptozy komórki [5]. Przyjmuje się, że defensyny wykazują działanie przeciwbakteryjne i przeciwwirusowe, a po części przeciwgrzybicze i przeciwpasożytnicze, np. u cieląt zarejestrowano wysoki poziom EBD w przebiegu zakażenia Cryptospiridium parvum [5,6,10].

Substancje te aktywizują układ odpornościowy, m.in. przez wzmaganie chemotaksji monocytów, komórek T i niedojrzałych komórek dendrytycznych [5,10,15,34]. Wykazano [9], że aktywność defensyn wzmagana jest poprzez receptory TLR (Toll-like receptors) i opisano to szczególnie w zakresie podnoszenia poziomu ekspresji HBD2 i 3, poprzez TLR2,3,4,9. Wykazano, że właściwości chemotaktyczne defensyn wiążą się z ich budową [34]. Stwierdzono, że modyfikacja lub usunięcie mostków siarczkowych łączących cysteinę w cząsteczce defensyn, powoduje obniżenie lub całkowity zanik ich właściwości zarazkobójczych [34]. Ponadto, defensyny indukują wytwarzanie niektórych chemokin np. IL-8, aktywują dopełniacz, makrofagi i komórki tuczne oraz wiążą i neutralizują endotoksynę bakteryjną [5,10,15]. Są one także mitogenami dla fibroblastów [14], biorą również udział w procesie fibrynolizy i gojeniu się ran oraz zmniejszają stres w wyniku zahamowania syntezy glikokortykosteroidów [5,10]. Przyjmuje się, że białka te działają również przeciwnowotworowo [10].

DEFENSYNY A BAKTERIE

Dotąd rola defensyn była łączona głównie z niszczeniem i zwalczaniem bakterii, jako że niszczenie mikroorganizmów przez α-defensyny dotyczy wiązania się ich z kwasami tejchowymi występującymi w ścianie komórkowej bakterii Gram-dodatnich [23]. Stwierdzono, że gen dlt odpowiedzialny za wbudowywanie D-alaniny w strukturę kwasu tejchowego ściany komórkowej Staphylococcus aureus powoduje, że mutanty mające jego większą ilość, są bardziej wrażliwe na defensyny, w tym głównie a-defensyny [23,31]. W badaniach eksperymentalnych wykazano, że np. β-defensyna HBD1 u ludzi nie ma bójczego działania wobec Listeria monocytogenes, Mycobacterium (M.) tuberculosis, M. paratuberculosis, Pasteurella haemolytica, Pseudomonas aeruginosa i Enterococcus faecalis [13,14,16]. Udowodniono jednak, że ekspresja β-defensyny HBD-2 jest największa w wyniku łączenia się komórek nabłonkowych i bakterii lub takich cytokin jak TNF-α i IL-1β [28]. Dowiedziono także, że w obrębie β-defensyn, białko HBD- 3, którego dużą koncentrację stwierdzono w migdałkach, ma szeroki zakres oddziaływania bakteriobójczego, zarówno na bakterie Gram-dodatnie, jak i Gram-ujemne [12], choć nie wykazano jego działania wobec Burkholderia cepacia [27]. U bydła z zapaleniem płuc wywołanym bakteriami z rodzaju Pasteurella sp. stwierdza się podwyższoną ilość β-defensyn [6]. Inni badacze [25] podali, że bakteriobójcze działanie tych substancji wobec Staphylococcus aureus, Escherichia coli, Pseudomonas aeruginosa, Klebsiella pneumoniae oraz Candida sp. – patogenów wywołujących m.in. zapalenia wymienia u bydła, jest związane z białkami TAP, LAP oraz BNBD1-13. Wykazano in vitro, że α-defensyny królicze NP-1 (neutrophil peptide) i NP-5, wykazują bakteriobójcze działanie wobec wymienionych wyżej zarazków [25]. U owiec opisano, że β-defensyna SBD1 i SBD2, oddziałują modulująco na UO w czasie zakażenia płuc na tle Mannheimia haemolytica [7], natomiast u świń zainfekowanych bakterią Arcobacter cryaerophilus z rzędu Campylobacteriales oraz Salmonella enteritidis, nie notuje się zwiększonej aktywności β-defensyny PBD- 2 [33]. Ponadto stwierdzono, że u świni w czasie infekcji Escherichia coli, Listeria monocytogenes i Candida albicans dochodzi do wzrostu ekspresji PBD-2 [1], choć także wykazano [33], że zwiększona ekspresja genu kodującego PBD-2 u świń, w czasie infekcji Salmonella typhimurium, zależy od chorobotwórczości użytego do zakażenia szczepu bakteryjnego. Wykazano także, że wśród β-defensyn u ludzi, białko HBD-1 (human β-defensin-1), które jest blisko spokrewnione z β-defensyną mBD-1 występującą w nerkach u myszy, ma silne właściwości bakbakteriobójcze wobec Escherichia coli [36]. Niezależnie od wykazanej roli defensyn w zakażeniach bakteryjnych u ludzi i zwierząt, stwierdzono, że wiele bakterii wykształciło także system oporności na nie. Udowodniono, że w warunkach beztlenowych, by uruchomić oksydazę NADPH, powodującą włączenie mechanizmu działania α-defensyn, Neisseria gonorrhoeae jest odporna na działanie tych białek [24]. Natomiast w przypadku Staphylococcus aureus dowiedziono, że ich oporność na α-defensyny jest związana z genem MprF [17].

DEFENSYNY A WIRUSY

Działanie defensyn na wirusy opisano znacznie później w stosunku do ich działania bakteriobójczego. Stwierdzono, że w stosunku do wirusów otoczkowych, substancje te oddziałują bezpośrednio na otoczki wirusów oraz na same wirusy [15]. Przyjmuje się, że działanie przeciwwirusowe defensyn polega na łączeniu się ich z błoną atakowanej komórki, ich internalizacji i endocytozy zależnej od receptorów i uruchomienia procesów metabolicznych prowadzących do apoptozy komórki zakażonej wirusem [15]. Taka bezpośrednia interakcja defensyn z potencjalną komórką docelową prowadzi do zakłócania ścieżek sygnalnych warunkujących replikację wirusa [15]. Efekt tego procesu ujawnia się po 3–4 godzinach [15]. Wykazano ponadto, że inne mechanizmy sterują wirusobójczym działaniem na powierzchniach błon śluzowych, a inne we krwi i efekt we krwi zależy od koncentracji soli i obecności surowicy, w której jest wiele elementów odpornościowych. Niektórzy sugerują [18], że obecność surowicy zmniejsza bezpośredni skutek działania defensyn wobec wirusa, podobnie jak koncentracja jonów sodu. Daher i wsp. [4] dowiedli, że α-defensyna HNP1 u ludzi wykazuje działanie inhibicyjne wobec wirusa HSV-1, HSV-2 (herpes simplex virus-1 i 2), VSV (vesicular stomatitis virus) oraz wirusa grypy i CMV (cytomegalovirusa). Opisano także in vitro [21], inhibicyjne działanie syntetycznej α-defensyny świnki morskiej, królika i szczura na replikację wirusa HIV. Badania dotyczące wpływu α-defensyn (HNP-1, HNP-2, HNP-3) u ludzi dowodzą, że białka te mają co najmniej dwa mechanizmy aktywności anty-HIV – bezpośredni i pośredni, które nie są jeszcze do końca wyjaśnione. Badanie wirusobójcze wobec wirusa HIV potwierdzono dla α-defensyn: HD5, kryptydyny 3 i 4 u myszy oraz RMAD3 i 4 u małpy [21]. Sugeruje się, że antywirusowe działanie defensyn, takich jak retrocyklina i inne θ-defensyny, może być związane ze zdolnością do łączenia się ich za pomocą węgla zawartego w cząsteczce z epitopami na powierzchni wirusów [3]. W taki sposób działa retrocyklina na wirus HIV, gdyż doprowadza do zmian w glikoproteinie gp120 i gp41, zapobiegając w ten sposób łączeniu się aminokwasów, co prowadzi do „przedostania” się wirusa do komórki przez błonę komórkową [3]. W przypadku wirusa HSV wykazano, że defensyny HNP1-4 u ludzi oraz RTD i retrocykliny u małp, a także NP1 u królika, wpływają inhibicyjnie na jego replikację, z tym że α-defensyna HNP1 oraz HNP2 i 3, mają bezpośredni wpływ na wiriony HSV [30,35]. Wykazano, że retrocyklina 2 działa krótko, bo tylko w początkowej fazie replikacji wirusów HSV, natomiast HNP-4 działa długotrwale [30,35]. Odmienny mechanizm oddziaływania defensyn zarejestrowano przy wirusie influenzy, jako że dotyczy on hamowania fuzji wirusa, mediowanej przez hemaglutyninę do komórek gospodarza [19].

Badania dotyczące wirusa parainfluenzy 3 u owiec, wykazały, że w czasie infekcji tym zarazkiem wzrasta poziom β-defensyny SBD-1 oraz elementów miejscowej odporności płuc, to jest SP-A i SP-D (surfactant protein) [11]. Mechanizm ten nie jest wyjaśniony, chociaż przypuszcza się, że wzrost poziomu SP-A i SP-D, może być warunkowany różnymi czynnikami, np. VECGF (vascular endothelial cell growth factor) i, co jest zaskakujące, TNF-α, który – jak wykazano – obniża poziom SP-A, choć wiadomo, że TNF-α jest czynnikiem stymulującym odpowiedź immunologiczną [11]. Wykazano, że α-defensyny HNP1-4 u ludzi, nie mają bezpośredniego wpływu na wirusy bezotoczkowe, np. wirusy ECHO czy reowirusy [4], choć istnieje hipoteza, że defensyny mogą wpływać na komórki zainfekowane przez wirusy bez otoczki i w ten sposób hamować dalszą replikację tych zarazków [2]. Takie działanie potwierdzono u ludzi w przypadku oddziaływania α-defensyn HNP1 i HD5, wobec wirusów z rodziny Papillomaviridae. Stwierdzono, że substancje te blokują wydostanie się wirionów z endosomów komórek gospodarza, w których replikują [2].

PODSUMOWANIE

Defensyny należą do filogenetycznie najstarszego mechanizmu obronnego i są obecnie zaliczane do elementów tworzących odporność wrodzoną – naturalną. Białka te ze względu na właściwości bakteriobójcze znane były od wielu lat, jednakże najnowsze dane dowodzą, że rola ich jest znacznie bardziej złożona i dotyczy nie tylko właściwości przeciwbakteryjnych, ale także przeciwwirusowych oraz w nieco mniejszym stopniu grzybo- i pasożytniczobójczych. Wykazano także, że ze względu na ich aktywizujący i modulujący wpływ na elementy UO, stają się one bardzo ważnym elementem odporności, głównie odporności naturalnej, nadal stosunkowo mało poznanej.

PIŚMIENNICTWO

[1] Bagnicka E., Jóźwik A., Strzałkowska N., Krzyżewski J., Zwierzchowski L.: Defensyny – alternatywa dla antybiotyków? Medycyna Wet., 2007; 63: 763-767

[2] Buck C.B., Day P.M., Thompson C.D., Lubkowski J., Lu W., Lowy D.R., Schiller J.T.: Human α-defensins block papillomavirus infection. Proc. Natl. Acad. Sci. USA, 2006; 103: 1516-1521
[PubMed]  

[3] Cole A.M.: Innate host defense of human vaginal and cervical mucosae. Curr. Top. Microbiol. Immunol., 2006; 306: 199-230
[PubMed]  

[4] Daher K.A., Selsted M.E., Lehrer R.I.: Direct inactivation of viruses by human granulocyte defensins. J. Virol., 1986; 60: 1068-1074
[PubMed]  [Full Text PDF]  

[5] Deptuła W., Stosik M., Tokarz-Deptuła B.: Immunologia dla biologów – wydanie nowe. Wyd. US Szczecin 2006

[6] Diamond G., Bevins C.L.: β-Defensins: endogenous antibiotics of the innate host defense response. Clin. Immunol. Immunopathol., 1998; 88: 221-225
[PubMed]  

[7] Entrican G., Wheelhouse N.M.: Immunity in the female sheep reproductive tract. Vet. Res., 2006; 37: 295-309
[PubMed]  [Full Text PDF]  

[8] Faurschou M., Borregaard N.: Neutrophil granules and secretory vesicles in inflammation. Microbes Infect., 2003; 5: 1317-1327
[PubMed]  

[9] Froy O.: Regulation of mammalian defensin expression by Toll-like receptor-dependent and independent signalling pathways. Cell. Microbiol., 2005; 7: 1387-1397
[PubMed]  

[10] Gołąb J., Jakóbisiak M., Lasek W., Stokłosa T.: Immunologia. Wyd. Nauk. PWN, Warszawa 2007

[11] Grubor B., Gallup J.M., Meyerholz D.K., Crouch E.C., Evans R.B., Brogden K.A., Lehmkuhl H.D., Ackermann M.R.: Enhanced surfactant protein and defensin mRNA levels and reduced viral replication during parainfluenza virus type 3 pneumonia in neonatal lambs. Clin. Diagn. Lab. Immunol., 2004; 11: 599-607
[PubMed]  [Full Text HTML]  [Full Text PDF]  

[12] Harder J., Bartels J., Christophers E., Schroder J.M.: Isolation and characterisation of human β-defensin-3, a novel human inducible peptide antibiotic. J. Biol. Chem., 2001; 276: 5707-5713
[PubMed]  [Full Text HTML]  [Full Text PDF]  

[13] Jia H.P., Starner T., Ackermann M., Kirby P., Tack B.F., McCray P.B.Jr.: Abundant human β-defensin-1 expression in milk and mammary gland epithelium. J. Pediatr., 2001; 138: 109-112
[PubMed]  

[14] Kaiser V., Diamond G.: Expression of mammalian defensin genes. J. Leukoc. Biol., 2000; 68: 779-784
[PubMed]  [Full Text HTML]  [Full Text PDF]  

[15] Klotman M.E., Chang T.L.: Defensins in innate antiviral immunity. Nat. Rev. Immunol., 2006; 6: 447-456
[PubMed]  

[16] Koprivnjak T., Peschel A., Gelb M.H., Liang N.S., Weiss J.P.: Role of charge properties of bacterial envelope in bactericidal action of human group IIA phospholipase A2 against Staphylococcus aureus. J. Biol. Chem., 2002; 277: 47636-47644
[PubMed]  [Full Text HTML]  [Full Text PDF]  

[17] Kristian S.A., Dűrr M., Van Strijp J.A., Neumeister B., Peschel A.: MprF-mediated lysinylation of phospholipids in Staphylococcus aureus leads to protection against oxygen-independent neutrophil killing. Infect. Immun., 2003; 71: 546-549
[PubMed]  [Full Text HTML]  [Full Text PDF]  

[18] Lehrer R.I.: Primate defensins. Nat. Rev. Microbiol., 2004; 2: 727-738
[PubMed]  

[19] Leikina E., Delanoe-Ayari H., Melikov K., Cho M.S., Chen A., Waring A.J., Wang W., Xie Y., Loo J.A., Lehrer R.I., Chernomordik L.V.: Carbohydrate-binding molecules inhibit viral fusion and entry by crosslinking membrane glycoproteins. Nat. Immunol., 2005; 6: 995-1001
[PubMed]  

[20] Luenser K., Fickel J., Ludwig A.: Evolution of caprine and ovine β-defensin genes. Immunogenetics, 2005: 57; 487-498
[PubMed]  

[21] Nakashima H., Yamamoto N., Masuda M., Fujii N.: Defensins inhibit HIV replication in vitro. AIDS, 1993; 7: 1129
[PubMed]  

[22] Pham C.T.: Neutrophil serine proteases: specific regulators of inflammation. Nat. Rev. Immunol., 2006; 6: 541-550
[PubMed]  

[23] Poyart C., Lamy M.C., Boumaila C., Fiedler F., Trieu-Cuot P.: Regulation of D-alanyl-lipoteichoic acid biosynthesis in Streptococcus agalactiae involves a novel two-component regulatory system. J. Bacteriol., 2001; 183: 6324-6334
[PubMed]  [Full Text HTML]  [Full Text PDF]  

[24] Qu X.D., Harwig S.S., Oren A.M., Shafer W.M., Lehrer R.I.: Susceptibility of Neisseria gonorrhoeae to protegrins. Infect. Immun., 1996; 64: 1240-1245
[PubMed]  [Full Text PDF]  

[25] Roosen S., Exner K., Paul S., Schrőder J.M., Kalm E., Looft C.: Bovine β-defensins: identification and characterization of novel bovine β-defensin genes and their expression in mammary gland tissue. Mamm. Genome, 2004; 15: 834-842
[PubMed]  

[26] Ryan L.K., Rhodes J., Bhat M., Diamond G.: Expression of β-defensin genes in bovine alveolar macrophages. Infect. Immun., 1998; 66: 878-881
[PubMed]  [Full Text HTML]  [Full Text PDF]  

[27] Sahly H., Schubert S., Harder J., Rautenberg P., Ullmann U., Schröder J., Podschun R.: Burkholderia is highly resistant to human β-defensin 3. Antimicrob. Agents Chemother., 2003; 47: 1739-1741
[PubMed]  [Full Text HTML]  [Full Text PDF]  

[28] Schröder J.M., Harder J.: Human β-defensin-2. Int. J. Biochem. Cell Biol., 1999; 31: 645-651
[PubMed]  

[29] Semple C.A., Rolfe M., Dorin J.R.: Duplication and selection in the evolution of primate β-defensin genes. Genome Biol., 2003; 4: R31
[PubMed]  [Full Text HTML]  [Full Text PDF]  

[30] Sinha S., Cheshenko N., Lehrer R.I., Herold B.C.: NP-1, a rabbit α-defensin, prevents the entry and intercellular spread of herpes simplex virus type 2. Antimicrob. Agents Chemother., 2003; 47: 494-500
[PubMed]  [Full Text HTML]  [Full Text PDF]  

[31] Tunzi C.R., Harper P.A., Bar-Oz B., Valore E.V., Semple J.L., Watson-MacDonell J., Ganz T., Ito S.: β-defensin expression in human mammary gland epithelia. Pediatr. Res., 2000; 48: 30-35
[PubMed]  

[32] Valore E.V., Park C.H., Quayle A.J., Wiles K.R., McCray P.B. Jr., Ganz T.: Human β-defensin-1: an antimicrobial peptide of urogenital tissues. J. Clin. Invest., 1998; 101: 1633-1642
[PubMed]  [Full Text HTML]  [Full Text PDF]  

[33] Veldhuizen E.J., Hendriks H.G., Hogenkamp A., van Dijk A., Gaastra W., Tooten P.C., Haagsman H.P.: Differential regulation of porcine β-defensins 1 and 2 upon Salmonella infection in the intestinal epithelial cell line IPI-2I. Vet. Immunol. Immunopathol., 2006; 114: 94-102
[PubMed]  

[34] Wu Z., Hoover D.M., Yang D., Boulegue C., Santamaria F., Oppenheim J.J., Lubkowski J., Lu W.: Engineering disulfide bridges to dissect antimicrobial and chemotactic activities of human β-defensin 3. Proc. Natl. Acad. Sci. USA, 2003; 100: 8880-8885
[PubMed]  [Full Text HTML]  [Full Text PDF]  

[35] Yasin B., Wang W., Pang M., Cheshenko N., Hong T., Waring A.J., Herold B.C., Wagar E.A., Lehrer R.I.: θ defensins protect cells from infection by herpes simplex virus by inhibiting viral adhesion and entry. J. Virol., 2004; 78: 5147-5156
[PubMed]  [Full Text HTML]  [Full Text PDF]  

[36] Zhao C., Wang I., Lehrer R.I.: Widespread expression of β-defensin hBD-1 in human secretory glands and epithelial cells. FEBS Lett., 1996; 396: 319-322
[PubMed]  

Full text