Abstrakt

Dopamina jest jednym z neuroprzekaźników biorących udział w regulacji procesów emocjonalnych i ruchowych. Transporter dopaminowy (DAT) jest białkiem uczestniczącym w wychwycie zwrotnym dopaminy ze szczeliny synaptycznej do struktur presynaptycznych. Myszy pozbawionegenu kodującego białko DAT (myszy DAT knock-out) wykazują wyraźne zmiany homeostazy dopaminowej, objawiające się m.in. podwyższonym stężeniem pozakomórkowej dopaminy i znaczną hiperlokomocją w nowym otoczeniu. W pracy przedstawiono krótką charakterystykę behawioralną i farmakologiczną myszy DAT knock-out. Skoro wiadomo, iż DAT jest punktem uchwytu działania środków psychostymulujących, zwrócono również szczególną uwagę na skutki działania tych środków, zwłaszcza na ich działanie nagradzające i stymulujące aktywność lokomotoryczną. Część cytowanych wyników badań wskazuje na udział innych, oprócz dopaminowego, transporterów: serotoninowego i noradrenalinowego w mechanizmie działania środków psychostymulujących. Świadczyć mogą o tym dane opisujące występowanie działań nagradzających (warunkowa preferencja miejsca i samopodawanie) amfetaminy, kokainy i morfi ny oraz wzrost uwalniania przez te związki dopaminy w jądrze półleżącym przegrody u myszy DAT knock-out, czyli przy całkowitym braku transportera dopaminowego. Myszy DAT knock-out stanowić mogą wiarygodny model nasilonej aktywności układu dopaminowego,stosowany celem dokładnego opisania molekularnych mechanizmów towarzyszących utrzymującemu się podwyższonemu poziomowi pozakomórkowej dopaminy. Model ten pozwala również zrozumieć podłoże wielu schorzeń, związanych z zaburzeniami przekaźnictwa dopaminowego u ludzi, takich jak np. zespół hiperaktywności z upośledzeniem uwagi u dzieci, co umożliwić może zastosowanie właściwej ich farmakoterapii.

Pełna treść artykułu