Abstrakt

Dopamina jest jednym z neuroprzekaźników biorących udział w regulacji procesów emocjonalnych i ruchowych. Transporter dopaminowy (DAT) jest białkiem uczestniczącym w wychwycie zwrotnym dopaminy ze szczeliny synaptycznej do struktur presynaptycznych. Myszy pozbawionegenu kodującego białko DAT (myszy DAT knock-out) wykazują wyraźne zmiany homeostazy dopaminowej, objawiające się m.in. podwyższonym stężeniem pozakomórkowej dopaminy i znaczną hiperlokomocją w nowym otoczeniu. W pracy przedstawiono krótką charakterystykę behawioralną i farmakologiczną myszy DAT knock-out. Skoro wiadomo, iż DAT jest punktem uchwytu działania środków psychostymulujących, zwrócono również szczególną uwagę na skutki działania tych środków, zwłaszcza na ich działanie nagradzające i stymulujące aktywność lokomotoryczną. Część cytowanych wyników badań wskazuje na udział innych, oprócz dopaminowego, transporterów: serotoninowego i noradrenalinowego w mechanizmie działania środków psychostymulujących. Świadczyć mogą o tym dane opisujące występowanie działań nagradzających (warunkowa preferencja miejsca i samopodawanie) amfetaminy, kokainy i morfi ny oraz wzrost uwalniania przez te związki dopaminy w jądrze półleżącym przegrody u myszy DAT knock-out, czyli przy całkowitym braku transportera dopaminowego. Myszy DAT knock-out stanowić mogą wiarygodny model nasilonej aktywności układu dopaminowego, stosowany celem dokładnego opisania molekularnych mechanizmów towarzyszących utrzymującemu się podwyższonemu poziomowi pozakomórkowej dopaminy. Model ten pozwala również zrozumieć podłoże wielu schorzeń, związanych z zaburzeniami przekaźnictwa dopaminowego u ludzi, takich jak np. zespół hiperaktywności z upośledzeniem uwagi u dzieci, co umożliwić może zastosowanie właściwej ich farmakoterapii.

Pełna treść artykułu