Neuropeptydy Y, YY i PP oraz ich znaczenie kliniczne
Mariola Śliwińska-Mossoń 1 , Katarzyna Borowiecka 1 , Halina Milnerowicz 1Abstrakt
Neuropeptydy są białkowymi molekułami należącymi do klasy informatorów zarówno dlaośrodkowego, jak i obwodowego układu nerwowego. Biorąc pod uwagę budowę i pochodzenieewolucyjne, neuropeptyd Y (NPY) należy do tej samej rodziny peptydów co peptyd YY (PYY)oraz polipeptyd trzustkowy (PP). Odkryto go stosunkowo niedawno, jednak wiedza na ichtemat jest wciąż pogłębiana. Są to 36-aminokwasowe peptydy działające poprzez sprzężonez białkami G receptory Y1, Y2, Y3, Y4, Y5 oraz Y6. Zróżnicowana budowa C-końca peptyduoraz wiązanie się białek z odpowiednimi receptorami wpływają na ich aktywność biologicznąi na fizjologiczne oddziaływanie na układ pokarmowy, naczynia krwionośne, a także na ośrodekgłodu i sytości w podwzgórzu. Peptydy mają właściwości anorektyczne, regulują apetyti przyjmowanie pokarmu głównie poprzez oś mózgowo-jelitową i podwzgórze. Substancje testanowią ważny potencjalny cel działania nowych leków w długofalowym leczeniu i zapobieganiuotyłości. Ponadto neuropeptyd Y wpływa na wiele procesów zależnych od ośrodkowegoukładu nerwowego: modyfikuje spożycie etanolu, wpływa na rytmy okołodobowe, procesypamięciowe, zachowania lękowe. Obwodowo NPY wpływa na skurcz mięśniówki gładkiej naczyńkrwionośnych, ciśnienie tętnicze oraz procesy aterogenne. Prowadzone wnikliwe badania mająokreślić rolę oraz udział poszczególnych neuropeptydów w rozwoju chorób trzustki i całegoprzewodu pokarmowego, układu krwionośnego, a także wykorzystać je w diagnostyce.