Abstrakt

Morfologia komórek starzejących ulega ciągłym zmianom na poziomie molekularnym, co zaburza ich funkcjonowanie. Wiąże się to z obniżeniem zdolności do syntezy składowych macierzy zewnątrzkomórkowej oraz dysfunkcją integryn i cząsteczek adhezyjnych (cząsteczek adhezji miejscowej). W skórze czynniki te powodują utratę łączności między macierzą zewnątrzkomórkową (Extracellular Matrix) a fibroblastami, co może się przyczyniać do pojawienia oznak starzenia skóry. Celem pracy jest zwrócenie uwagi na niezwykle istotne białko adaptorowe o masie 68 kDa jakim jest paksylina. Do rodziny tej zalicza się Hic-5, PaxB i leupaksynę (leupaxin). Paksylina oddziałuje z białkami wiążącymi aktynę, takimi jak winkulina, aktopaksyna (actopaxin) oraz kinazami związanymi z integrynami (ILK, Integrin-linked kinase)). Ponadto odgrywa ważną rolę w zachowaniu integralności macierzy. Działanie paksyliny polega na transbłonowym przekaźnictwie sygnałów między integrynami i czynnikami wzrostu. Paksylina jest matrycą oddziałującą z innymi cząsteczkami adhezyjnymi. Gromadzi ogniskowe cząsteczki adhezyjne, aktywuje uporządkowanie i organizację cytoszkieletu. Przekazywanie sygnału przez paksylinę wpływa na długotrwałe zmiany w ekspresji genów, proliferację komórki, organizację macierzy zewnątrzkomórkowej. Właściwe funkcjonowanie macierzy zewnątrzkomórkowej jest ważne w procesach gojenia, regeneracji i procesach naprawczych tkanek. Spadek lub brak ekspresji paksyliny wywołuje zmiany w strukturze i spójności ECM, a to objawia się pojawianiem cech starzenia komórek i narządów. Przywrócenie połączeń macierzy zewnątrzkomórkowej z komórkami stanowiłoby istotny element w procesach związanych z działaniami o charakterze przeciwstarzeniowym.

Ogólna charakterystyka paksyliny

Paksylina jest sygnałowym białkiem adaptorowym, które po raz pierwszy zostało zidentyfikowane jako białko, które uległo transformacji przez onkogen Src. Jest zbudowane z 559 aminokwasów o masie około 68 kDa [22,44]. Do tej samej rodziny białek zalicza się Hic-5 (Multidomain LIM protein), PaxB i leupaksyna. Paksylina występuje u wyższych eukariontów w postaci 3 izoform. Pierwsza wyizolowana izoforma paksyliny jest określona jako paksylina α, ponadto opisano również paksylinę β i paksylinę γ [34,44]. Izoformy β i γ zawierają krótki fragment (β-34 aminokwasów; γ-48 aminokwasów) wstawiony między lizyną w pozycji 277 a fenyloalaniną w pozycji 278 [34,44]. Paksylina jest białkiem, które pełni funkcję przez asocjację z innymi białkami, pośredniczy bowiem w przekaźnictwie między integrynami i czynnikami wzrostu. Paksylina jest transduktorem informacji z ECM, matrycą oddziałującą z innymi cząsteczkami adhezyjnymi. Ponadto aktywuje uporządkowanie i organizację cytoszkieletu, co ma podstawowe znaczenie dla prawidłowego funkcjonowania komórek [44,61]. Paksylina jest głównym białkiem, zawierającym fosfotyrozynę, które występuje w okresie rozwoju płodu. N-końcowa domena paksyliny zawiera miejsca wiążące dla dwóch białek ogniskowo-adhezyjnych; FAK (Focal Adhesion Kinase) i winkuliny. Brak domen LIM osłabia wiązanie się paksyliny do ognisk adhezyjnych [44,52]. Paksylina oddziałuje z białkami aktynowymi i z kinazami. Ulega fosforylacji w miejscu gdzie występuje tyrozyna, seryna, treonina w  odpowiedzi na komórkową adhezję i/lub różne czynniki wzrostu, cytokiny. Izoforma β w porównaniu do izoformy α w ograniczonym stopniu wiąże się do winkuliny in vitro, natomiast izoforma γ nie wykazuje tę aktywność.

Budowa i struktura paksyliny

Struktura paksyliny (ryc.1) charakteryzuje się obecno- ścią wielu motywów, które pośredniczą w przekazywaniu oddziaływań między białkami [43,44,56]. N-koniec paksyliny zawiera region bogaty w prolinę, który wiąże domenę SH3 (SRC Homology 3 Domain). Znajduje się również miejsce, które zawiera tyrozynę, wiążącą się do grupy SH2 (Src Homology 2 Domain). N-końcowa domena paksyliny jest zbudowana dodatkowo z pięciu powtórzeń sekwencji leucyny i kwasu asparaginowego, zwanej motywem LD (odpowiednio LD1, LD2, LD3, LD4, LD5), które odgrywają ważną rolę w  wiązaniu białek aktynowych i sygnałowych w kompleksy [4,44]. Sekwencje rdzeniowe motywów LD są wysoce konserwatywne. C-końcowa część paksyliny składa się z czterech domen LIM, które należą do struktur wiążących cynk, przez co przypominają domeny palca cynkowego. Początkowo określono je jako trzy czynniki transkrypcyjne: lin-11, isl-1, mec-3. Domeny LIM mogą pełnić funkcje, które polegają na pośredniczeniu w oddziaływaniach między białkami [13,44]. Trzecia domena LIM odgrywa główną rolę w wiązaniu paksyliny do ognisk adhezyjnych [5,44], natomiast druga domena LIM ma najmniejszy udział w tym przypadku. Sekwencja docelowa paksyliny dla ognisk adhezyjnych jest umiejscowiona w C-końcowej części tego białka.

Funkcje paksyliny

Paksylina jest ważnym białkiem adaptorowym, które kontroluje rozprzestrzenianie i  ruchliwość komórki przez pośrednictwo w transbłonowym przekaźnictwie sygnałów między integrynami i czynnikami wzrostu. Paksylina przekazuje informacje z macierzy zewnątrzkomórkowej (Extracellular Matrix, ECM), gromadzi cząsteczki adhezyjne w  celu utworzenia kompleksu, aktywuje uporządkowanie i organizację cytoszkieletu [14,44,59]. Właściwe zorganizowanie macierzy zewną- trzkomórkowej pełni istotną rolę w procesach gojenia, regeneracji i  naprawczych tkanek [25,26,39,44]. W badaniach prowadzonych u osób chorych na Alzheimera wykazano, że poziom ekspresji paksyliny oraz jej fosforylacja ulega zmianom [9,44]. Pozwala to przypuszczać, że skupiska molekuł adhezyjnych mogą być związane ze starzeniem się mózgu i z procesami neurodegeneracyjnymi [9,44]. Fosforylacja paksyliny jest ważna w adhezji i migracji komórki, jak również w skurczu mięśni. Zaburzenia funkcjonowania m.in. paksyliny mogą się przyczyniać do zaburzeń struktury i funkcjonowania fibroblastów. W związku z tym nie można wykluczyć jej istotnej roli w procesie starzenia. Przekazywanie sygnału przez paksylinę wpływa na długotrwałe zmiany w ekspresji genów, proliferację komórki, organizację macierzy zewnątrzkomórkowej. Paksylina bierze udział w przemieszczaniu się białek, takich jak Abl (V-abl Abelson murine leukemia viral oncogene homolog 1) [7,31,32] i STAT3 [7,48] z jądra komórkowego do cząsteczek adhezji miejscowej. Paksylina i Hic-5 oddziałują z receptorami steroidowymi. Aktywują receptory androgenowe, progesteronu, glikokortykosteroidów [7,20,30,65]. Wszelkie zaburzenia jej działania wywołują dysfunkcję struktur stanowiących środowisko komórek skóry. Skutki nieprawidłowości w funkcjonowaniu paksyliny przedstawiono na ryc. 2.

Oddziaływania paksyliny z innymi białkami

Motywy LD znajdują się w obrębie N-końca paksyliny. Tym obszarem jest region, w którym zachodzą interakcje paksyliny z białkami wiążącymi aktynę i kinazami.

Białka wiążące aktynę

Winkulina jest białkiem ogniskowo-adhezyjnym, które wiąże się do N-końcowej domeny paksyliny przez motyw LD1, LD2 i LD4 [5,44,55]. Wiążąca sekwencja w winkulinie leży między 978 a 1000 aminokwasem [44,63]. Sekwencję nazwano subdomeną wiążącą paksylinę PBS (Paxillin Binding Subdomain), a pojawienie się mutacji w obrębie tej sekwencji zakłóca wiązanie się białka do paksyliny. Winkulina zawiera dodatkową sekwencję wiążącą do N-końca paksyliny, jak również regiony wiążące się do talin i aktyny. Interakcje z aktyną i taliną są regulowane przez fosfatydyloinozytylo-bisfosfonian (PtdIns(3,5)P2 ) [21,44]. Prawdopodobnie winkulina pełni funkcję polegającą na łączeniu cytoszkieletu aktynowego do paksyliny. Porównanie sekwencji regionu winkuliny między pozycją 951 a  1000 z  sekwencjami wiążącymi innych partnerów białkowych paksyliny umożliwiło potwierdzenie, że są do siebie podobne [37,38,44,50]. Sekwencja PBS w strukturze winkuliny pełni rolę w umiejscawianiu go w obrębie ognisk adhezyjnych [44,63].

Aktopaksyna (α-parvin) jest białkiem o masie 42 kDa, które wiąże się do motywu LD1 i LD4 paksyliny [37,44]. Aktopaksyna ma dwie homologiczne domeny kalponiny, których funkcja polega na wiązaniu aktyny. Zawiera sekwencję PBS, która również występuje w paksylinie. Paksylina wiąże się z aktopaksyną w celu zakotwiczenia cytoszkieletu aktynowego w  ogniskach adhezyjnych, ponadto aktopaksyna i winkulina wprowadzają paksylinę do cytoszkieletu aktynowego, co doprowadza do zgrupowania paksyliny i połączonych białek. Jest to ważny mechanizm, uaktywniający cząsteczki sygna- łowe, które są powiązane z  paksyliną. Bodziec, który przyczynia się do kurczliwości indukuje fosforylację tyrozyny w paksylinie. Hamowanie polimeryzacji aktyny lub kurczliwość często powodują zatrzymanie przekazywania sygnałów w ogniskach adhezyjnych [8,44]. W  komórkach aktopaksyna występuje w  ogniskach adhezyjnych i jej prawidłowe umiejscowienie występuje do czasu wiązania się z paksyliną

Kinazy

Kinaza związana z  integrynami, ILK (Integrin linked kinase pełna nazwa) jest białkową kinazą serynowo/ treoninową oraz partnerem wiążącym β-integryny [15,44]. ILK w komórkach umiejscawia się z integrynami w ogniskach adhezyjnych. Ponadto wiąże się swoiście do motywu LD1 paksyliny w warunkach in vitro i in vivo [38,44]. W obszarze C-końcowej domeny ILK znajduje się sekwencja, która ma powinowactwo do PBS. Zawiera miejsce wiążące się do integryn β1 i β3, a oddziaływania z domenami podjednostek białek cytoplazmatycznych są istotne dla lokalizacji [15,44]. Wykazano, że mutacje w obrębie sekwencji PBS kinazy ILK również zakłócają interakcje z paksyliną [38,44]. PAK3 (Serine/ threonine-protein kinase) może bezpośrednio wiązać się do paksyliny. Miejsce wiążące PIX (PAK-interacting exchange factor), w strukturze kinazy PAK3, leży między 184 a 205 pozycją [27,44]. N-końcowa domena PAK3 wiąże się do domeny LD4 w paksylinie. Zatem PIX i  PAK3 współzawodniczą w  procesie wiązania się do paksyliny, w związku z czym rozpatruje się dwa mechanizmy oddziaływania z paksyliną, włączające PAK3 do kompleksu sygnałowego. FAK jest partnerem wiążą- cym paksyliny [28,44,56]. Miejsce wiązania paksyliny kinazy FAK znajduje się w obrębie C-końcowej sekwencji [28,44]. FAK wiąże się do dwóch sekwencji paksyliny w obrębie domeny LD2 i LD4 [5,44]. Paksylina może być jednym z kilku komórkowych białek, których funkcja zmienia się pod wpływem wirusów brodawczaka. Onkoproteina E6 oddziałuje z kilkoma motywami LD paksyliny w warunkach in vitro, a w warunkach in vivo wykazano, że jest to motyw LD1 [44,54]. Mechanizm aktywacji opiera się na zakłóceniach kompleksu białkowego paksyliny [44,53]. E6 przyczynia się do uszkodzeń w obrębie włókien naprężeniowych, ponieważ oddzia- ływania aktyny z paksyliną przez winkulinę i aktopaksynę, mogą zostać zakłócone w wyniku obecności tej onkoproteiny [37,44,53,54]. W warunkach in vitro paksylina wiąże się do syntetycznych peptydów, które naśladują działanie domeny β1 i β3 integryn [44,45]. Paksylina również oddziałuje z domeną α 4 razy silniej niż z podjednostkami β integryn [33,44], co sprzyja regulowaniu rozprzestrzeniania i ruchliwości komórki [33,44]. Kinaza ogniskowo-adhezyjna FAK i powiązane z nią białko CAKβ/Pyk2/CadTK/RAFTK (Cell Adhesion Kinase β), to główne czynniki kontrolowania fosforylacji tyrozyny w paksylinie. Mechanizm indukowania fosforylacji paksyliny przez kinazy FAK/CAKβ i Src (Proto-oncogene tyrosine-protein kinase) jest złożony. Aktywacja kinaz powoduje gromadzenie się kinaz Src w kompleksy z kinazą FAK i CAKβ. Jednym z substratów kinaz Src jest FAK/CAKβ, a następstwem wzrost katalitycznej aktywności FAK/CAKβ. Kinazy Src mogą pośrednio fosforylować paksylinę lub bezpośrednio promują fosforylację paksyliny przez gromadzenie kinaz Src w kompleks, który następnie bierze udział w fosforylacji paksyliny. W zdrowych fibroblastach c-Abl (ABL proto- -oncogene 1) może prowadzić do fosforylacji tyrozyny w paksylinie. Do czasu adhezji, c-Abl przemieszcza się z jądra do ognisk adhezyjnych oraz wiąże się z paksyliną [32,44]. Kinaza Csk (C-terminal Src kinase) prawdopodobnie również fosforyluje paksylinę [2,41,51]. Jednak znaczenie fizjologiczne fosforylacji tyrozynowej przez pośrednictwo kinazy Csk nie jest jeszcze wyjaśnione. Zidentyfikowano cztery miejsca podlegające fosforylacji w obrębie N-końcowej domeny paksyliny. Głównymi miejscami, które ulegają fosforylacji są tyrozyna w pozycji 31, 118 oraz 40 i 88 [36,44,46]. Rola fosforylacji tyrozyny polega na stworzeniu miejsca do wiązania paksyliny do białek zawierających domeny SH2. Tyrozyna w pozycji 37, 118 i 181 ma powinowactwo do domeny SH2 w białku adaptorowym Crk i CrkL (v-crk avian sarcoma virus CT10 oncogene homolog-like), a to prowadzi do powstania kompleksu z paksyliną [3,43,44,46]. Kinazy Crk i CrkL łączą się przez domeny SH3 z innymi cząsteczkami sygnałowymi np. z czynnikiem wymiany nukleotydu guaninowego C3G i Dock 180 [18,44]. Pełnią funkcję w  przekazywaniu sygnałów przez paksylinę, by zgromadzić cząsteczki w kompleks. Kinazy Csk i Chk (CSK-homologous kinase) również wiążą się z paksyliną przez domenę SH2 [2,24,41,44,46]. Kinaza Lck (Lymphocyte-specific protein tyrosine kinase) należy do rodziny kinaz Src. W warunkach in vivo wiąże się z paksyliną w limfocytach T [40,44]. Oddziaływanie jest pośrednie i zachodzi przez domenę SH2 w kinazie Lck, w której w pozycji 40 występuje tyrozyna. To miejsce jest blisko sekwencji bogatej w prolinę i wykazano, że wiąże się do domeny SH3 kinazy Src w  warunkach in vitro [44,62]. Paksylina ulega wzmożonej fosforylacji seryny, gdy fibroblasty przyłączają się do fibronektyny lub gdy makrofagi przylegają do witronektyny (Vitronectin) [1,16,44]. Paksylina ulega również fosforylacji na serynie/treoninie podczas mitozy, a w przypadku komórek MCF-7 (linia komórkowa raka piersi) do czasu stymulacji za pomocą hereguliny [44,57,64]. Istnieje dowód, że fosforylacja seryny w obrębie 3 domeny LIM może peł- nić rolę w regulowaniu umiejscowienia paksyliny [6,43]. Nadekspresja mutantów paksyliny, które nie ulegają fosforylacji w domenie LIM, nieznacznie opóźnia adhezję do fibronektyny. To uzasadnia, że fosforylacja paksyliny prawdopodobnie reguluje adhezję komórki [6,44]. Główna sekwencja docelowa ogniska adhezyjnego leży między 2 i 3 domeną LIM paksyliny. Domeny LIM pośredniczą w oddziaływaniach między białkami w celu osią- gnięcia przez paksylinę obszaru ogniska adhezyjnego. Oddziaływania z winkuliną, odgrywają rolę w umiejscowieniu paksyliny w ogniskach adhezyjnych, natomiast brak domeny LIM osłabia proces [43,52].

Wpływ paksyliny na proces starzenia komórek skóry

Komórki starzejące się tracą zdolność do podziału. Charakteryzuje je zmiana morfologii i masy całkowitej, co powoduje zmiany w prawidłowym funkcjonowaniu w  porównaniu z  komórkami prawidłowymi. Różnice są spowodowane wzrostem ilości reaktywnych form tlenu (ROS, Reactive Oxygen Species), akumulacją produktów pośrednich działania ROS, takich jak np. lipofuscyna. Dochodzi do zmian w  funkcjonowaniu mitochondrium i lizosomów, a to powoduje pojawienie się β-galaktozydazy (SA-β-Gal, Senescence Associated-β-Galactosidase), ognisk heterochromatyny (SAHF, Senescence-associated Heterochromatin Foci) [29,35]. Komórki somatyczne mogą podlegać starzeniu, gdy zachodzi nadekspresja onkogenów Ras i Raf. Wówczas jest to tzw. starzenie indukowane dzia- łaniem onkogenów [29,47,68]. Onkogeny powodują nieodwracalne zahamowanie wzrostu komórek. Pojawienie się zmian w cytoszkielecie może być spowodowane zaburzeniami w funkcjonowaniu fibroblastów, na które składa się utrata ich proliferacji i zdolności do syntezy kolagenu, jak również dysfunkcja integryn i ognisk molekuł adhezyjnych [12,23,29]. Są to główne czynniki prowadzące do zaniku łączności mię- dzy macierzą zewnątrzkomórkową a  fibroblastami. Przyczynia się to do pojawienia oznak starzenia skóry. Liczne badania nadal są prowadzone nad problemem zachowania prawidłowego przekazywania sygnałów między ECM a fibroblastami [66]. Varani i Dame [59] zaobserwowali, że w fibroblastach pobranych z nieopalanej skóry osób powyżej 80 r.ż. doszło do zmniejszenia biosyntezy prokolagenu typu I. Degradacja enzymatyczna i nieenzymatyczna (np. wolnorodnikowa) powodująca zmiany strukturalne i funkcjonalne kolagenu, łącznie ze zmianami w strukturze integryn i cząsteczkami ogniskowej adhezji prowadzą do utraty funkcjonalności ECM skóry właściwej [19,59,60,66]. Starzejące się fibroblasty wykazują niższy poziom proliferacji oraz mniejszą zdolność do syntezy kolagenu, a to może spowodować lub pogłębiać kliniczne objawy starzenia [59,66]. Paksylina jest białkiem adaptorowym i matrycą oddziaływającą z innymi cząsteczkami adhezyjnymi. Oddziałuje z integrynami i czynnikami wzrostu, pełniącymi rolę cząsteczek sygnalizacyjnych. Ułatwia to przekazywanie informacji z ECM i organizację wewnątrzkomórkowego cytoszkieletu. Badania Zhenga i  wsp. [66] określiły poziom ekspresji genu kodującego paksylinę w ludzkich fibroblastach skóry właściwej, pobranych od 7 młodych (16-25 lat) i 6 starszych (52-77 lat) osób [66]. Znaczny spadek stężenia tego białka wykryto metodą Western blot w fibroblastach pochodzących ze skóry osób starszych. Immunofluorescencyjne analizy ilościowe pozwoliły określić redukcję paksyliny w  komórkach osób z tej grupy, która utrzymywała się na poziomie 28,7%, a obszary z niewielką obecnością paksyliny stanowiły punktowe ogniska adhezyjne. Wykazano, że fibroblasty skóry właściwej pozbawione genu kodującego paksylinę charakteryzują się zmniejszoną biosyntezą i wydzielaniem prokolagenu I, co może się przekładać na zmiany struktury i integralności macierzy zewnątrzkomórkowej [59]. Testy badające aktywność paksyliny względem fibroblastów wykazały, że wraz ze zmniejszeniem jej ilości spada integralność struktury komórkowej fibroblastów, a pojawiają a się objawy starzenia skóry [66]. Odkryto również, że białko to sprzyja zwiększeniu wydajności fibroblastów, co warunkuje prawidłową organizację macierzy zewnątrzkomórkowej [59,66]. Wiele uwagi poświęca się także innemu biomarkerowi starzenia – progerynie, która jest zmutowaną postacią laminy A. Obecność progeryny powoduje, że u osób starszych pojawiają się zmiany w jądrach komórek skóry, podobne jak u  chorych na progerię Hutchinsona-Gilforda. Zmiany te mogą być wywo- łane wzrostem reaktywnych form tlenu, obniżeniem stężenia enzymów antyoksydacyjnych, modyfikacją histonów i uszkodzeń DNA. Progeryna oddziałuje ze środowiskiem komórki i powoduje zmiany w poziomie i lokalizacji czynników remodelujących chromatynę, czynników transkrypcyjnych i naprawy DNA. Ponadto obniża stężenie enzymów antyoksydacyjnych oraz aktywację proteosomu, zmieniając morfologię jądra komórkowego. Wszystko to wiedzie do hiperproliferacji komórki, zamknięcia cyklu komórkowego, apoptozy i dysfunkcji tkanek i narządów [49]. Dysfunkcja telomerów wpływa na inicjowanie procesu starzenia się komórek [10,49]. Cao i  wsp. [10,49] wykazali, że postępujące uszkodzenia w obrębie sekwencji telomerów w starzejących się komórkach aktywują syntezę progeryny. W wycinkach skórnych młodych osób ilość progeryny była poniżej limitu detekcji. Wykazano, że z wiekiem progeryna pojawia się głównie w fibroblastach skóry właściwej i terminalnie zróżnicowanych keratynocytach. W  przeciwieństwie do progeryny, zawartość paksyliny w  fibroblastach starzejącej się skóry maleje z wiekiem [66]. Przywrócenie połączeń macierzy zewnątrzkomórkowej oraz poprawa elastyczności w skórze właściwej pozostają celami badawczymi w obszarze działań przeciwstarzeniowych skóry.

Podsumowanie

Należy stwierdzić, że problem starzenia skóry jest ciągle aktualny, prowadzi się badania w celu wyjaśnienia roli różnych biomarkerów w procesie starzenia fibroblastów skóry właściwej. Dużo uwagi poświęca się paksylinie, bo uważa się, że zakłócenia syntezy paksyliny w fibroblastach zmieniają ich morfologię i fizjologię. Z  tego względu można ją określić jako główny czynnik do walki z oznakami starzenia skóry.

W przygotowywaniu wielu preparatów kosmetycznych bierze się pod uwagę wpływ biomarkerów na komórki skóry. Uznano, że odpowiednia zawartość paksyliny w  ludzkich fibroblastach może być utrzymywana dzięki zastosowaniu kompozycji składającej się z jednego lub kilku jej stymulatorów. Opracowane receptury kosmetyczne, które zawierają te stymulatory zostały opatentowane w Stanach Zjednoczonych w 2011 r. [67]. Paksylina i inne molekuły adhezyjne z pewnością będą przedmiotem dalszych badań naukowych.

Przypisy

• 1. Bellis S.L., Perrotta J.A., Curtis M.S., Turner C.E.: Adhesion offibroblasts to fibronectin stimulates both serine and tyrosine phosphorylationof paxillin. Biochem. J., 1997; 325: 375-381
  Google Scholar
• 2. Bergman M., Joukov V., Virtanen I., Alitalo K.: Overexpressed Csktyrosine kinase is localized in focal adhesions, causes reorganizationof αVβ5, integrin, and interferes with HeLa cell spreading. Mol. CellBiol., 1995; 15: 711-722
  Google Scholar
• 3. Birge R.B., Fajardo J.E., Reichman C., Shoelson S.E., SongyangZ., Cantley L.C., Hanafusa H.: Identification and characterization ofa high-affinity interaction between v-Crk and tyrosine-phosphorylatedpaxillin in CT10-transformed fibroblasts. Mol. Cell Biol.,1993; 13: 4648-4656
  Google Scholar
• 4. Brown M.C., Curtis M.S., Turner C.E.: Paxillin LD motifs may definea new family of protein recognition domains. Nat. Struct. Biol.,1998; 5: 677-678
  Google Scholar
• 5. Brown M.C., Perrotta J.A., Turner C.E.: Identification of LIM3 asthe principal determinant of paxillin focal adhesion localizationand characterization of a novel motif on paxillin directing vinculinand focal adhesion kinase binding. J. Cell Biol., 1996; 135: 1109-1123
  Google Scholar
• 6. Brown M.C., Perrotta J.A., Turner C.E.: Serine and threonine phosphorylationof the paxillin LIM domains regulates paxillin focaladhesion localization and cell adhesion to fibronectin. Mol. Biol.Cell, 1998; 9: 1803-1816
  Google Scholar
• 7. Brown M.C., Turner C. E.: Paxillin: Adapting to change. Physiol.Rev., 2004; 84: 1315-1339
  Google Scholar
• 8. Burridge K., Chrzanowska-Wodnicka M.: Focal adhesions, contractillity,and signaling. Annu. Rev. Cell Dev. Biol., 1996; 12: 463-518
  Google Scholar
• 9. Caltagarone J., Hamilton R.L., Murdoch G., Jing Z., DeFranco D.B.,Bowser R.: Paxillin and hydrogen peroxide-inducible-clone 5 expressionand distribution in control and Alzheimer disease hippocampi.J. Neuropathol. Exp. Neurol., 2010, 69: 356-371
  Google Scholar
• 10. Cao K., Blair C.D., Faddah D.A., Kieckhaefer J.E., Olive M., ErdosM.R., Nabel E.G., Collins F.S.: Progerin and telomere dysfunction collaborateto trigger cellular senescence in normal human fibroblasts.J. Clin. Invest., 2011; 121: 2833-2844
  Google Scholar
• 11. Chavrier P., Goud B.: The role of ARF and Rab GTPases in membranetransport. Curr. Opin. Cell Biol., 1999; 11: 466-475
  Google Scholar
• 12. Cristofalo V.J., Kritchevsky D.: Cell size and nucleic acid contentin the diploid human cell line WI-38 during aging. Med. Exp. Int.Exp. Med., 1969; 19: 313-320
  Google Scholar
• 13. Dawid I.B., Breen J.J., Toyama R.: LIM domains: multiple roles asadapters and functional modifiers in protein interactions. TrendsGenet., 1998; 14: 156-162
  Google Scholar
• 14. Deakin N.O., Turner C.E.: Paxillin comes of age. J. Cell Sci., 2008;121: 2435-2444
  Google Scholar
• 15. Dedhar S.: Cell-substrate interactions and signaling throughILK. Curr. Opin. Cell Biol.: 2000; 12: 250-256
  Google Scholar
• 16. De Nichilo M.O., Yamada K.M.: Integrin αvβ5-dependent serinephosphorylation of paxillin in cultured human macrophages adherentto vitronectin. J. Biol. Chem., 1996; 271: 11016-11022
  Google Scholar
• 17. Donaldson J.G., Jackson C.L.: Regulators and effectors of the ARFGTPases. Curr. Opin. Cell Biol., 2000; 12: 475-482
  Google Scholar
• 18. Feller S.M., Posern G., Voss J., Kardinal C., Sakkab D., Zheng J.,Knudsen B.S.: Physiological signals and oncogenesis mediated throughCrk family adapter proteins. J. Cell Physiol., 1998; 177: 535-552
  Google Scholar
• 19. Fisher G.J., Varani J., Voorhees J.J.: Looking older: fibroblastcollapse and therapeutic implications. Arch. Dermatol., 2008; 144:666-672
  Google Scholar
• 20. Fujimoto N., Yeh S., Kang H.Y., Inui S., Chang H.C., Mizokami A.,Chang C.: Cloning and characterization of androgen receptor coactivator,ARA55, in human prostate. J. Biol. Chem., 1999; 274: 8316-8321
  Google Scholar
• 21. Gilmore A.P., Burridge K.: Regulation of vinculin binding totallin and actin by phosphatidylinositol-4-5-bisphosphate. Nature,1996; 381: 531-535
  Google Scholar
• 22. Glenney J.R. Jr., Zokas L.: Novel tyrosine kinase substrates fromRous sarcoma virus-transformed cells are present in the membraneskeleton. J. Cell Biol., 1989; 108: 2401-2408
  Google Scholar
• 23. Greenberg S.B., Grove G.L., Cristofalo V.J.: Cell size in aging monolayercultures. In Vitro, 1977; 13: 297-300
  Google Scholar
• 24. Grgurevich S., Mikhael A., McVicar D.W.: The Csk homologouskinase, Chk, binds tyrosine phosphorylated paxillin in human blasticT cells. Biochem. Biophys. Res. Commun., 1999; 256: 668-675
  Google Scholar
• 25. Hagel M., George E.L., Kim A., Tamimi R., Opitz S.L., Turner C.E.,Imamoto A., Thomas S.M.: The adaptor protein paxillin is essentialfor normal development in the mouse and is a critical transducer offibronectin signaling. Mol. Cell Biol., 2002; 22: 901-915
  Google Scholar
• 26. Hao Q., Rutherford S.A., Low B., Tang H.: Selective regulation ofhydrogen peroxide signaling by receptor tyrosine phosphatase-α.Free Radic. Biol. Med., 2006; 41: 302-310
  Google Scholar
• 27. Hashimoto S., Tsubouchi A., Mazaki Y., Sabe H.: Interaction ofpaxillin with p21-activated kinase (PAK). Association of paxillin αwith the kinase-inactive and the Cdc42-activated forms of PAK3. J.Biol. Chem., 2001; 276: 6037-6044
  Google Scholar
• 28. Hildebrand J.D., Schaller M.D., Parsons J.T.: Paxillin, a tyrosinephosphorylated focal adhesion-associated protein binds to thecarboxyl terminal domain of focal adhesion kinase. Mol. Biol. Cell,1995; 6: 637-647
  Google Scholar
• 29. Hwang E.S., Yoon G., Kang H.T.: A comperative analysis of thecell biology of senescence and aging. Cell. Mol. Life Sci., 2009; 66:2503-2524
  Google Scholar
• 30. Kasai M., Guerrero-Santoro J., Friedman R., Leman E.S., GetzenbergR.H., DeFranco D.B.: The Group 3 LIM domain protein paxillinpotentiates androgen receptor transactivation in prostate cancercell lines. Cancer Res., 2003; 63: 4927-4935
  Google Scholar
• 31. Lewis J.M., Baskaran R., Taagepera S., Schwartz M.A., Wang J.Y.:Integrin regulation of c-Abl tyrosine kinase activity and cytoplasmic–nuclear transport. Proc. Natl. Acad. Sci. USA, 1996; 93: 15174-15179
  Google Scholar
• 32. Lewis J.M., Schwartz M.A.: Integrins regulate the associationand phosphorylation of paxillin by c-Abl. J. Biol. Chem., 1998; 273:14225-14230
  Google Scholar
• 33. Liu S., Thomas S.M., Woodside D.G., Rose D.M., Kiosses W.B.,Pfaff M., Ginsberg M.H.: Binding of paxillin to α4 integrins modifiesintegrin-dependent biological responses. Nature, 1999; 402: 676-681
  Google Scholar
• 34. Mazaki Y., Hashimoto S., Sabe H.: Monocyte cells and cancercells express novel paxillin isoforms with different binding propertiesto focal adhesion proteins. J. Biol. Chem., 1997; 272: 7437-7444
  Google Scholar
• 35. Muller M.: Cellular senescence: molecular mechanisms, in vivosignificance, and redox considerations. Antioxid. Redox Signal, 2009;11: 59-98
  Google Scholar
• 36. Nakamura K., Yano H., Uchida H., Hashimoto S., Schaefer E.,Sabe H.: Tyrosine phosphorylation of paxillin alpha is involved intemporospatial regulation of paxillin-containing focal adhesionformation and F-actin organization in motile cells. J. Biol. Chem.,2000; 275: 27155-27164
  Google Scholar
• 37. Nikolopoulos S.N., Turner C.E.: Actopaxin, a new focal adhesionprotein that binds paxillin LD motifs and actin and regulates celladhesion. J. Cell Biol., 2000; 151: 1435-1448
  Google Scholar
• 38. Nikolopoulos S.N., Turner C.E.: Integrin-linked kinase (ILK) bindingto paxillin LD1 motif regulates ILK localization to focal adhesions.J. Biol. Chem., 2001; 276: 23499-23505
  Google Scholar
• 39. Nishio K., Inoue A.: Senescence-associated alterations of cytoskeleton:extra ordinary production of vimentin that anchorscytoplasmic p53 in senescent human fibroblasts. Histochem. CellBiol., 2005;123: 263-273
  Google Scholar
• 40. Ostergaard H.L., Lou O., Arendt C.W., Berg N.N.: Paxillin phosphorylationand association with Lck and Pyk2 in anti-CD3 – oranti-CD44-stimulated T cells. J. Biol. Chem., 1998; 273: 5692-5696
  Google Scholar
• 41. Sabe H., Hata A., Okada M., Nakagawa H., Hanafusa H.: Analysisof the binding of the Src homology 2 domain of Csk to tyrosine-phosphorylatedproteins in the suppression and mitotic activation ofc-Src. Proc. Natl. Acad. Sci. USA, 1994; 91: 3984-3988
  Google Scholar
• 42. Salgia R., Li J.L., Lo S.H., Brunkhorst B., Kansas G.S., Sobhany E.S.,Sun Y., Pisick E., Hallek M., Ernst T., Tantravahi R., Bo Chen L., GriffinJ.D.: Molecular cloning of human paxillin, a focal adhesion proteinphosphorylated by P210BCR/ABL. J. Biol. Chem., 1995; 270: 5039-5047
  Google Scholar
• 43. Salgia R., Uemura N., Okuda K., Li J.L., Pisick E., Sattler M., deJong R., Druker B., Heisterkamp N., Chen L.B., Groffen J., Griffin J.B.:CRKL links p210BCR/ABL with paxillin in chronic myelogenous leukemiacells. J. Biol. Chem., 1995; 270: 29145-29150
  Google Scholar
• 44. Schaller M.D.: Paxillin: a focal adhesion-associated adaptor protein.Oncogene, 2001; 20: 6459-6472
  Google Scholar
• 45. Schaller M.D., Otey C.A., Hildebrand J.D., Parsons J.T.: Focal adhesionkinase and paxillin bind to peptides mimicking β integrincytoplasmic domains. J. Cell Biol., 1995; 130: 1181-1187
  Google Scholar
• 46. Schaller M.D., Parsons J.T.: pp125FAK-dependent tyrosine phosphorylationof paxillin creates a high-affinity binding site for Crk.Mol. Cell Biol., 1995; 15: 2635-2645
  Google Scholar
• 47. Serrano M., Lin A.W., McCurrach M.E., Beach D., Lowe S.W.: Oncogenicras provokes premature cell senescence associated withaccumulation of p53 and p16INK4a. Cell, 1997; 88: 593-602
  Google Scholar
• 48. Silver D.L., Naora H., Liu J., Cheng W., Montell D.J.: Activatedsignal transducer and activator of transcription (STAT) 3: localizationin focal adhesion and function in ovarian cancer cell motility.Cancer Res., 2004; 64: 3550-3558
  Google Scholar
• 49. Skoczyńska A., Budzisz E., Dana A., Rotsztejn H.: New look at therole of progerin in skin aging. Prz. Menopauzalny, 2015; 14: 53-58
  Google Scholar
• 50. Tachibana K., Sato T., D’Avirro N., Morimoto C.: Direct associationof pp125FAK with paxillin, the focal adhesion-targeting mechanismof pp125FAK. J. Exp. Med., 1995; 182: 1089-1099
  Google Scholar
• 51. Takayama Y., Tanaka S., Nagai K., Okada M.: Adenovirus-mediatedoverexpression of C-terminal Src kinase (Csk) in type I astrocytesinterferes with cell spreading and attachment to fibronectin. Correlationwith tyrosine phosphorylations of paxillin and FAK. J. Biol.Chem., 1999; 274: 2291-2297
  Google Scholar
• 52. Thomas S.M., Hagel M., Turner C.E.: Characterization of a focaladhesion protein, Hic-5, that shares extensive homology with paxillin.J. Cell Sci., 1999; 112: 181-190
  Google Scholar
• 53. Tong X., Howley P.M.: The bovine papillomavirus E6 oncoproteininteracts with paxillin and disrupts the actin cytoskeleton. Proc.Natl. Acad. Sci. USA, 1997; 94: 4412-4417
  Google Scholar
• 54. Tong X., Salgia R., Li J.L., Griffin J.D., Howley P.M.: The bovinepapillomavirus E6 protein binds to the LD motif repeats of paxillinand blocks its interaction with vinculin and the focal adhesion kinase. J. Biol. Chem., 1997; 272: 33373-33376
  Google Scholar
• 55. Turner C.E., Brown M.C., Perrotta J.A., Riedy M.C., NikolopoulosS.N., McDonald A.R., Bagrodia S., Thomas S., Leventhal P.S.: PaxillinLD4 motif binds PAK and PIX through a novel 95-kD ankyrin repeat,ARF-GAP protein: a role in cytoskeletal remodeling. J. Cell Biol.,1999; 145: 851-863
  Google Scholar
• 56. Turner C.E., Miller J.T.: Primary sequence of paxillin containsputative SH2 and SH3 domain binding motifs and multiple LIM domains:identification of a vinculin and pp125Fak-binding region. J.Cell Sci., 1994; 107: 1583-1591
  Google Scholar
• 57. Vadlamudi R., Adam L., Talukder A., Mendelsohn J., Kumar R.:Serine phosphorylation of paxillin by heregulin-beta 1: role of p38mitogen activated protein kinase. Oncogene, 1999; 18: 7253-7264
  Google Scholar
• 58. Vande Pol S.B., Brown M.C., Turner C.E.: Association of bovinepapillomavirus type 1 E6 oncoprotein with the focal adhesion proteinpaxillin through a conserved protein interaction motif. Oncogene,1998; 16: 43-52
  Google Scholar
• 59. Varani J., Dame M.K., Rittie L., Fligiel S.E., Kang S., Fisher G.J.,Voorhees J.J.: Decreased collagen production in chronologically agedskin: roles of age-dependent alteration in fibroblast function and defectivemechanical stimulation. Am. J. Pathol., 2006; 168: 1861-1868
  Google Scholar
• 60. Varani J., Schuger L., Dame M.K., Leonard C., Fligiel S.E., Kang S.,Fisher G.J., Voorhees J.J.: Reduced fibroblast interaction with intactcollagen as a mechanism for depressed collagen synthesis in photodamagedskin. J. Invest. Dermatol., 2004; 122: 1471-1479
  Google Scholar
• 61. Webb D.J., Brown C.M., Horwitz A.F.: Illuminating adhesion complexesin migrating cells: moving toward a bright future. Curr. Opin.Cell Biol., 2003; 15: 614-620
  Google Scholar
• 62. Weng Z., Taylor J.A., Turner C.E., Brugge J.S., Seidel-Dugan C.:Detection of Src homology 3-binding proteins, including paxillin,in normal and v-Src-transformed Balb/c 3T3 cells. J. Biol. Chem.,1993; 268: 14956-14963
  Google Scholar
• 63. Wood C.K., Turner C.E., Jackson P., Critchley D.R.: Characterisationof the paxillin-binding site and the C-terminal focal adhesiontargeting sequence in vinculin. J. Cell Sci., 1994; 107: 709-717
  Google Scholar
• 64. YamakitaY., Totsukawa G., Yamashiro S., Fry D., Zhang X., HanksS.K., Matsumura F.: Dissociation of FAK/p130(CAS)/c-Src complexduring mitosis: role of mitosis-specific serine phosphorylation ofFAK. J. Cell Biol., 1999; 144: 315-324
  Google Scholar
• 65. Yang L., Guerrero J., Hong H., DeFranco D.B., Stallcup M.R.: Interactionof the τ2 transcriptional activation domain of glucocorticoidreceptor with a novel steroid receptor coactivator, Hic-5, whichlocalizes to both focal adhesions and the nuclear matrix. Mol. Biol.Cell, 2000; 11: 2007-2018
  Google Scholar
• 66. Zheng Q., Chen S., Chen Y., Lyga J., Santhanam U.: Critical roleof paxillin in aging of human skin. J. Invest. Dermatol., 2012; 132:1290-1293
  Google Scholar
• 67. Zheng Q., Plains M., Wyborski R., Santhanam U., Lyga J. W., ChenS. W.: United States Patent Application Publication Paxillin stimulatingcompositions and cosmetic uses thereof, US 2011/0151029 A1. http://www.google.com/patents/US20110151029 (05.05.2015)
  Google Scholar
• 68. Zhu J., Woods D., McMahon M., Bishop J.M.: Senescence of humanfibroblasts induced by oncogenic Raf. Genes. Dev., 1998; 12:2997-3007
  Google Scholar

Pełna treść artykułu