Stres oksydacyjny i naturalne mechanizmy antyoksydacyjne – znaczenie w procesie neurodegeneracji. Od mechanizmów molekularnych do strategii terapeutycznych
Agata Karpińska 1 , Grażyna Gromadzka 2Abstrakt
Wiele obserwacji wskazuje, że procesem leżącym u podłoża neurodegeneracji jest stres oksydacyjny. Neurony są bardziej niż inne komórki narażone na uszkodzenie oksydacyjne, ze względu na bardziej intensywny metabolizm tlenowy, mniejszą aktywność enzymów antyoksydacyjnych, większą zawartość wielonienasyconych kwasów tłuszczowych w błonie komórkowej, dużą liczbę mitochondriów, niekorzystny stosunek powierzchni do objętości oraz sąsiedztwo komórek mikrogleju, które mogą wytwarzać duże ilości anionorodnika ponadtlenkowego. Z powodu tendencji do magazynowania metali przejściowych w mózgu występują warunki sprzyjające zachodzeniureakcji Fentona prowadzącej do powstawania rodnika hydroksylowego. U chorych z chorobami neurodegeneracyjnymi odnotowano obniżoną aktywność naturalnych systemów obrony przeciwoksydacyjnej, a także podwyższone wartości markerów oksydacyjnego uszkodzenia lipidów, białek i DNA. Prowadzonych jest wiele badań, których celem jest określenie skuteczności oraz bezpieczeństwa stosowania różnych substancji przeciwutleniających w terapii chorób neurodegeneracyjnych. Powszechnie znane antyoksydanty nie okazały się skuteczne i/lub bezpieczne. Trwają poszukiwania nowych cząsteczek, które mogłyby być bardziej swoiste względem procesów wewnątrzkomórkowych generujących wolne rodniki tlenowe.